Γενικά για τον καρκίνο του λάρυγγα

Ο Καρκίνος του λάρυγγα, αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο κεφαλής και τραχήλου παγκοσμίως και αντιστοιχεί στο 3,5% όλων των καρκίνων γενικώς. Στον ευρωπαϊκό χώρο η μεγαλύτερη επίπτωση της νόσου παρατηρείται στις μεσογειακές χώρες και την ανατολική Ευρώπη ενώ η μικρότερη στις σκανδιναβικές χώρες.

Μελέτες του 2010 στο Ηνωμένο Βασίλειο , δείχνουν επιπτώσεις της νόσου 3.6 ανά 100.000 κατοίκους, θνησιμότητα 1.3 ανά 100.000 και πενταετής επιβίωση περίπου στο 60% γενικώς.

Οι ηλικίες από 45-70 ετών προσβάλλονται πιο συχνά με τη μέγιση επίπτωση στα 65 έτη , συναντάται όμως και σε πολύ νεότερες ή και μεγαλύτερες ηλικίες. Το ανδρικό φύλο υπερέχει , παρουσιάζοντας ποσοστά νόσησης περίπου στο 90% έναντι 10% των γυναικών.

Η ανάπτυξη του καρκίνου είναι συνήθως μια αργή διεργασία διάρκειας πολλών ετών- δεκαετιών και εξαρτάται από δυο βασικές παραμέτρους,

  • Τη γενετική προδιάθεση
  • Τους εξωγενείς παράγοντες

Αρχικά κάποια γονίδια φυσιολογικά μεν αλλά ευαίσθητα σε βλαβερές ουσίες , μετατρέπονται σε καρκινικά από χρόνια επίδραση εξωγενών παραγόντων.

Παράγοντες κινδύνου (risk factors)

  • Κάπνισμα: Αποτελεί τον κύριο αιτιολογικό παράγοντα εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα. Σημαντικό ρόλο παίζει η γενετική προδιάθεση, ο χρόνος, η ποσότητα και το είδος καπνού (τσιγάρα, πούρα κλπ)
  • Ποτό: Η βλάβη που προκαλεί το αλκοολ εξαρτάται από τη συνολική ποσότητα που καταναλώθηκε ανεξάρτητα του χρονικού διαστήματος που αυτό διήρκεσε.
  • Η υπερβολική κατανάλωση κρέατος αυξάνει κατά 36% την πιθανότητα έναντι των μη καταναλωτών.
  • Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Αυξημένη πιθανότητα 2,2% έναντι των μη πασχόντων
  • Προσβολή από τον ιο HPV στέλεχος 16. Ο συγκεκριμένος τύπος είναι υπεύθυνος για το 11% των καρκίνων του λάρυγγα, κυρίως όμως ο HPV ιός προσβάλλει το οροφάρυγγα (αμυγδαλες-ρίζα γλώσσας)
  • Λοίμωξη από τον ιό HPV. Οι πάσχοντες έχουν πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα 50-70%
  • Οικογενειακό ιστορικό. Όταν στο οικογενειακό ιστορικό υπάρχει καρκινοπαθής, η πιθανότητα αυξάνει κατά 27%

Συμπτώματα

  • Βράγχος φωνής: Αποτελεί το συνηθέστερο σύμπτωμα. Η βραχνάδα που διαρκεί πέραν των τριών εβδομάδων πρέπει πάντα να ελέγχεται από τον ειδικό ιατρό. Αφορά είτε καρκινώματα των φωνητικών χορδών (πρώιμα ή προχωρημένα) ή καρκινώματα άλλων περιοχών του λάρυγγα πχ. υπεργλωτιτιδικά που έχουν επεκταθεί στην ή στις φωνητικές χορδές (πάντα προχωρημένου σταδίου καρκινώματα). Βεβαίως και άλλες παθολογικές καλοήθεις καταστάσεις δημιουργούν βράγχος φωνής όπως πχ πολύποδες, οζίδια, θηλώματα, προκαρκινικές βλάβες κλπ . που η διάγνωσή τους πρέπει να γίνει από τον ειδικό ιατρό.
  • Δυσφαγία: Οι ασθενείς παραπονιούνται για ακαθόριστα ενοχλήματα κατά την κατάποση, χωρίς συνήθως πόνο που μπορούν να υποκρύπτουν ένα καρκίνο της υπεργλωττιδικής μοίρας ή άλλων περιοχών εκτός των φωνητικών χορδών.
  • Αντανακλαστική ωταλγία: Ο ασθενής νιώθει κατά την κατάποση έναν οξύ , σαν το τσίμπημα βελόνας, πόνο στο αυτί. Πρέπει πάντα να αξιολογείται από τον ιατρό γιατί ενδέχεται να υποκρύπτει κάποιο καρκίνωμα του υπεργλωττιδικού λάρυγγα , του υποφάρυγγα ή της ρίζας της γλώσσας.
  • Δύσπνοια: Μόνο σε εκτεταμένα καρκινώματα
  • Αιμοραγίες: Σπανιότατα
  • Πόνος: Σπάνια

Χειρουργική θεραπεία του καρκίνου του λάρυγγα

Η άσκηση της χειρουργικής σήμερα, απαιτεί minimal invasive ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, μειωμένους χρόνους νοσηλείας, ελάχιστη νοσηρότητα και κυρίως μικρότερο κόστος τόσο για τις ασφαλιστικές εταιρείες όσο και για τους ασθενείς. Σε αυτά τα πλαίσια η χειρουργική τεχνική με ακτίνες Laser (Transoral Laser Microsurgery-TLM) είναι ίσως η πιο αντιπροσωπευτική στην χειρουργική του καρκίνου του λάρυγγα που είναι και αυτός που συναντάται συχνότερα στην κεφαλή και τον τράχηλο. Στόχος της χειρουργικής αυτής τεχνικής, είναι η ίαση του ασθενού με ταυτόχρονη διατήρηση του οργάνου του λάρυγγα, στόχος που επιτυγχάνεται σήμερα σε πολύ υψηλά ποσοστά σε ειδικά κέντρα με έμπειρους χειρουργούς αποτρέποντας έτσι την ολική λαρυγγεκτομή, μια ακρωτηριαστική επέμβαση με πολλές δυσάρεστες συνέπειες κυρίως στην ψυχολογία του ασθενούς. Η κλασική χειρουργική έχει πια σχεδόν εγκαταληφθεί στον δυτικό κόσμο λόγω των πολλών και επώδυνων μειονεκτημάτων της. Η αντιμετώπιση των πρώιμων καρκινωμάτων των φωνητικών χορδών γίνεται σήμερα είτε με Laser, είτε με ακτινοθεραπεία. Όμως τα πλεονεκτήματα της Laser μικροχειρουργικής είναι αδιαμφισβήτητα και παρατίθενται στο επόμενο πίνακα.

Πρώϊμα καρκινώματα των φωνητικών χορδών
Πλεονεκτήματα της Laser χειρουργικής έναντι της ακτινοθεραπείας

Laser

  • Νοσηλεία μιας ημέρας
  • Πλήρης απουσία πόνου
  • Ελάχιστο κόστος νοσηλείας
  • Βέβαιη αφαίρεση του όγκου με παθολογοανατομική επιβεβαίωση
  • Δυνατότητα επανάληψης της επέμβασης
  • Απουσία επιπλοκών

Ακτινοθεραπεία

  • Μακρός χρόνος θεραπείας (6 εβδομάδες)
  • Με το πέρας της ακτινοθεραπείας δεν γνωρίζουμε αν ο όγκος έχει ιαθεί ή όχι
  • Παρενέργειες της ακτινοβολίας (Πόνος - Λοιμώξεις - νεκρωτική μετακτινική χονδρίτις
  • Το 14% των ασθενών θα παρουσιάσει καρκίνο θυροειδούς μετά από 10 περίπου χρόνια.

Προχωρημένα καρκινώματα του λάρυγγα

  • Δεν απαιτείται τραχειοτομή παρά μόνον σε σπάνιες περιπτώσεις
  • Η αφαίρεση του όγκου είναι μικροσκοπικά ελεγχόμενη αφαιρώντας τόσους υγιείς ιστούς όσους απαιτούνται.
  • Φυσικά υπάρχουν και οι αντενδείξεις που όμως είναι λίγες και εκφεύγουν του παρόντος. Στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών είναι εφικτή η επι υγιών ορίων εκτομή, παραμένοντας λειτουργικός λάρυγγας. Σε πολλές περιπτώσεις υπεργλωττιδικών καρκινωμάτων κατόπιν προληπτικού λειτουργικού λεμφαδενικού καθαρισμού με αρνητικούς λεμφαδένες δεν απαιτείται μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία που αυτό αποτελεί τεράστιο όφελος για τον ασθενή. (βλ δημοσίευση 1. Glottic and supraglottic pT3 squamous cell carcinoma: outcomes with transoral Laser microsurgery. Pantazis D, Liapi G, Kostarellos D, Kyriazis G, Pantazis Th, Riga M. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology and Head & Neck 2015. Volume 272, issu 2015 . P.1983-1990 Springer Verlag)
  • Ο ογκολογικός σχεδιασμός δεν αλλάζει που σημαίνει ότι η αφαίρεση των λεμφαδένων όταν απαιτείται θα γίνει κανονικά και η μετεγχειρητική ακτινο- χημειοθεραπεία θα γίνει και αυτή επίσης.

Συμπέρασμα

Ο καρκίνος του λάρυγγα είναι απόλυτα διαχειρίσιμος όγκος με υψηλά ποσοστά επιβίωσης και διατήρηση του οργάνου του λάρυγγα. Προϋπόθεση γι αυτό είναι: η πρόληψη που προέρχεται από την σωστή ενημέρωση και γνώση των παραγόντων που τον προκαλούν, ο προληπτικός έλεγχος των υψηλού ρίσκου ασθενών, η πρώϊμη διάγνωσή του, και η αντιμετώπισή του από εξειδικευμένους χειρουργούς σε εξειδικευμένα και άριστα οργανωμένα κέντρα.